Wideo-instalacja zatytułowana „Źródła poznania” prezentowana na wystawie „Kolaż/Collage” w Ptaptach w Poznaniu, odwołuje się do szamanizmu, jako podstawowej formy poznania: zdefiniowania świata, nazwania i zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości.
SZAMANIZM– wywodzi się z górnego paleolitu (7-10.000 lat p.n.e.) To okres nomadyzmu, gospodarki pasterskiej, kultu Wielkiej Bogini i poczucia wspólnoty. Jest praktyką pochodząca z tradycji uzdrowicielskiej i wróżbiarskiej odwołującej się do magii przyrody. Jednorodność i globalność owego systemu jest widoczna w spójności owych praktyk bez względu na szerokość geograficzną czy czas, w których były i są praktykowane. Między innymi ekstaza i trans, „choroba szamańska”, gdzie szaman/adept przechodzi symboliczną śmierć i odrodzenie, czy też podstawowa idea jaką jest głębokie poczucie całości życia na Ziemi.
Szamani to pionierzy świadomości połączeni z wszelkim bytem widzialnym i niewidzialnym, potrafiący wyzbyć się swojego ego, a nawet swojej cielesności. Gdzie Nie ma ja- jest świat. Nie ma rzeczy – jest doświadczanie. To dzięki psyche- energetycznemu ciału człowieka, szaman może wyjść z ciała i zaleźć się w innym świecie, w innym wymiarze duchowym. Psyche w tym wypadku może być rozumiana jako tłumacz wspomagający naszą wyobraźnię. Mając zdolność tworzenia obrazów, wyobraźnia umożliwia naszej psyche zinterpretowanie odbieranego sygnału i spotkanych form energii oraz przekształcanie ich w taki sposób, by można je było zrozumieć.
Wymiar duchowy to wymiar energetyczny, powiązany ze światem fizycznym, zatem jeśli szaman dokona czegokolwiek w owym świecie, będzie to miało skutek w świecie fizycznym. Innymi słowy szaman kontrolując energie w świecie astralnym powoduje zmiany w świecie fizycznym.
Szczególnie fascynuje mnie rola sztuki w szamanizmie, gdzie sam fakt przeżywania transcendencji stanowi bodziec do twórczego zapisania owego przeżycia (np. poprzez piktogram, znak, symbol, język, rytuał) Wierzę, że sztuka wywodzi się właśnie z owego doświadczenia duchowego.
W mojej pracy, symboliczny zapis transu i szamańskiej podróży poprzez psychodeliczne wizje przyrody i archetypowe symbole (np. oko, pępek) jest ukazany w filmie wideo, gdzie widać przenikający się wzajemnie świat struktur i zależności, połączeń człowieka z archetypem i z naturą oraz możliwość definiowania, zapisu owego doświadczenia.
Drugim elementem pracy są symbole nakreślone na talerzach wypełnionych wodą. Są one symbolicznymi studniami, źródłami, z których możemy czerpać archaiczną wiedzę. Użyte znaki są zaczerpnięte z rysunków uwiecznionych na szamańskich bębnach- tak zwanych wehikułach, dzięki którym szaman mógł odbyć swoja metafizyczną podróż. I tak na przykład (wg opowieści Buriackiego szamana, którego miałam okazję poznać na wyspie Olchon na jeziorze Bajkał na Syberii) spirala stanowi formę początkową, będąca filtrem, przez który z Chaosu z zaczął wyłaniać się Ład, świat struktur, w jakich żyjemy. Wykorzystałam także motyw gwiazdy, szamana, zwierząt-zapis podstawowych form bytu, zależności czy raczej harmonijnej koegzystencji.
– Izabela Ewa Ołdak
